Seksuele opvoeding

Seksuologie is de studie van menselijke seksualiteit, inclusief menselijke seksuele interesses, gedragingen en functies, en op dit moment meer dan ooit een “hot” topic.


Het primaire onderwijs begint al vaak met seksuele voorlichting over condooms, menstruatie en seksueel overdraagbare aandoeningen. In het voortgezet onderwijs komen hier onderwerpen bij zoals structuur en functies van geslachtsdelen, geslachtshormonen en hun uitwerking op het lichaam.

Seksuele opvoeding

Download de brochure "Seksuologie"

Onze brochure behandelt de onderwerpen: seks, genderidentiteit en genderrollen, eierstok, testikels, zin in seks, verliefdheid en liefde, seksueel overdraagbare aandoeningen, alcohol en seks.

Maar liefst 80 pagina's boordevol kennis, geselecteerde producten en spannende experimenten.

Download hier de catalogus, print hem uit en neem hem mee naar je lessen! 

Brochure seksuologie

Anatomie

Anatomie bestudeert hoe iets in het lichaam is gebouwd. Fysiologie bestudeert hoe iets werkt. Seksuele voorlichting in zowel primair als voorgezet onderwijs gaat over anatomie en fysiologie. Over het algemeen begrijp je beter hoe iets werkt als je weet hoe het in elkaar zit. Lees meer over de vrouwelijke en mannelijke anatomie en over de geslachtsdelen van de twee geslachten.

Seksuele voorlichting - Anatomie

Puberteit

De puberteit komt van het Latijnse woord pubertas, wat geslachtsrijpheid betekent. Als je geslachtsrijp bent, betekent dit dat een meisje/vrouw rijpt en eicellen vrijgeeft en zo zwanger kan worden, terwijl het voor een jongen/man betekent dat hij zaadcellen kan vormen en de vader van een kind kan worden. De meeste mensen komen ergens tussen de 9 en 13 jaar in de puberteit.

Puberteit

SOA's

Een geslachtsziekte, of SOA is een ziekte die wordt doorgegeven via geslachtsverkeer of orale of anale seks. Jonge mensen in Nederland zijn niet zo goed in het beschermen van zichzelf als het aankomt op seksueel overdraagbare aandoeningen (SOA). Het aantal jongeren tussen 15 en 29 die Chlamydia krijgen neemt toe terwijl het condoomgebruik afneemt.

SOA's

Voorlichting en feiten

Wat is menstruatie? Waar is de clitoris? Hoe lang ben je ongesteld?

Voorlichting en feiten

Geslachtsorganen en de anatomie van het lichaam

Anatomie is de studie van hoe iets is gestructureerd, terwijl fysiologie de studie is van hoe iets werkt. Seksuele voorlichting op zowel de basisschool als de middelbare school bevat beide, en in het algemeen moet gezegd worden dat het makkelijker is om te begrijpen hoe iets werkt als je ook weet hoe het in elkaar zit.

Hoe ontwikkelt het lichaam zich?

Al vanaf week 6-7 begint een deel van het nierweefsel van de foetus te worden omgezet in de geslachtsklieren – d.w.z. eierstokken en testikels. Deze ontwikkeling nadert zijn voltooiing in de weken 10-12. De uitwendige geslachtsorganen zoals vagina, clitoris en schaamlippen, penis en scrotum zijn pas klaar als de foetus ongeveer 3-4 maanden oud is. Al in week 6-7 kun je in de hersenen van de foetus zien welk biologisch geslacht hij heeft. 

Vrouwelijke geslachtsorganen

Primaire geslachtskenmerken van vrouwen:

Clitoris, schaamlippen, vagina, baarmoeder, eierstok, eileidertrechter en eileiders.

Primaire geslachtskenmerken bij mannen:

Penis, testikels, bijbal, scrotum, zaadklieren en zaadleider.

Wanneer jongeren op de leeftijd van 9-13 jaar in de puberteit komen, treden er enkele veranderingen op met de primaire geslachtskenmerken. Sommige delen worden onder andere groter en de geslachtsklieren, d.w.z. eierstokken en testikels, beginnen meer geslachtshormonen te produceren en respectievelijk eieren te laten rijpen en sperma te vormen. 

Geschat wordt dat de puberteit duurt tot een persoon 18 – 20 jaar oud is. Het verschilt van persoon tot persoon en hangt ook af van wanneer de puberteit bij het individu begon. 

De geslachtsdelen van de man

Seks betekent veel voor ons mensen

Waarom richten wij mensen ons zo veel op seks?

Als het gaat om zin in seks, verliefdheid en liefde, zijn het onze hersenen en hun hormonen die beslissen. In feite gebruiken onze hersenen hormonen om het gedrag te belonen waarvan de hersenen genetisch zijn afgestemd om te geloven dat het gunstig is voor overleving en voortplanting. De drang om te overleven en het doorgeven van DNA aan een nakomeling zijn cruciale componenten van de evolutie. Zin in seks, verliefdheid en liefde zijn dus iets wat onze hersenen gebruiken om ons te 'misleiden tot seks en het krijgen van nakomelingen'.

Puberteit geeft zin in seks

Het is tijdens de puberteit dat de zin in seks ontstaat bij zowel vrouwen als mannen. Er is niets dat erop wijst dat de geslachtsdrift van vrouwen lager is dan die van mannen, ze vinden het misschien wat gemakkelijker om het te verbergen.

Sommige studies suggereren dat de twee biologische geslachten niet noodzakelijkerwijs door hetzelfde worden aangezet.

Tegenwoordig speelt porno een belangrijke rol in wanneer en met wat voor soort geslachtsgemeenschap jongeren in Denemarken kennis maken. Naar schatting 99% van de jongens en 86% van de meisjes van 12-20 jaar heeft pornografie gezien.

Seks en de hersenen – hoe wordt het beïnvloed?

Het biologische doel van geslachtsdrift is, grappig genoeg, niet onmiddellijke voortplanting, maar om partners te testen om iemand te vinden met wie je wilt zijn en een kind wilt hebben. Het hormoon dat bij zowel vrouwen als mannen zin in seks geeft is testosteron, maar ook oestrogeen speelt een rol. De hoeveelheid testosteron wordt bepaald door de hoeveelheid van het moedergeslachtshormoon lutropine (LH), dat op verzoek van de hypothalamus door de hypofyse wordt uitgescheiden - beide hormoonproducerende gebieden in het midden van de hersenen. De hoeveelheid lutropine en daarmee de hoeveelheid testosteron en geslachtsdrift neemt in het voorjaar toe.

De hersenen belonen seks en vooral orgasme met de afscheiding van dopamine
en oxytocine.

Verliefd worden gebeurt wanneer de hersenen de persoon hebben geselecteerd die ze als een potentiële co-ouder beschouwen. Zodra de persoon is geselecteerd, scheiden de hersenen verschillende hormonen af die de verliefdheid veroorzaken. Bij pas verliefde mensen neemt de hoeveelheid noradrenaline toe. Het is een stresshormoon dat in het bijniermerg wordt aangemaakt en onder andere hartkloppingen en zweethanden veroorzaakt. Bij verliefdheid komt ook het hormoon dopamine kijken.

De afscheiding van dopamine kan niet oneindig doorgaan en daardoor neemt de verliefdheid af. Dit is niet in de laatste plaats te wijten aan het feit dat later in de liefde het hormoon serotonine wordt uitgescheiden door sommige zenuwcellen in de hersenstam. Serotonine vermindert de hoeveelheid dopamine, evenals de zin in seks, maar maakt ons tegelijkertijd gelukkig, stabiel, zelfverzekerd en sociaal.

Welke invloed heeft alcohol op de zin in seks en seks?

Alcohol in kleine hoeveelheden – ongeveer 1 drankje – stimuleert de zin in seks en verhoogt eigenlijk ook het vermogen om seks te hebben. Helaas duurt het positieve effect van alcohol op seks niet erg lang, in die zin dat
Als je meer alcohol drinkt, begint je seksuele vermogen af te nemen, ook al kan je zin in seks blijven toenemen. De toenemende zin in seks wordt verondersteld verband te houden met een toename van testosteron in het bloed en
de afgifte van dopamine in de hersenen.

Seks betekent veel voor ons mensen

Seksueel overdraagbare aandoeningen en toestemming voor geslachtsgemeenschap

De eerste keer

Feiten:

    • Sinds de jaren 1950 is de gemiddelde leeftijd van het seksuele debuut van jongeren ongeveer 16 jaar.
    • De meeste jongeren hebben voor het eerst seks omdat ze daar zin in hebben.

Wanneer?

De gemiddelde leeftijd van de eerste geslachtsgemeenschap is ongeveer 16 jaar. Het belangrijkste is dat het gebeurt wanneer jullie je allebei klaar en veilig voelen.

Hoe doe je dat? – Tips voor posities en veiligheid

De eerste keer kan zowel spannend als zenuwslopend zijn. Goede communicatie met je partner over verwachtingen en grenzen kan de ervaring beter maken. Begin met eenvoudige en comfortabele houdingen waarin jullie je allebei veilig en ontspannen voelen. Onthoud ook dat het volkomen normaal is als dingen niet gaan zoals verwacht - de eerste keer gaat meer om leren en ervaren dan om perfectie.

Wederzijdse instemming – het belangrijkste van de eerste keer
Wederzijdse instemming betekent dat beide partijen duidelijk en vrijwillig ja zeggen tegen wat er gebeurt. Toestemming is een continu proces en beiden hebben het recht om gaandeweg van gedachten te veranderen. Het creëert een veilige omgeving waarin beiden zich gerespecteerd en gehoord kunnen voelen.

SOA's en anticonceptie

Jonge mensen in Nederland zijn niet zo goed in het beschermen
van zichzelf als het aankomt op seksueel overdraagbare aandoeningen
(SOA). Het aantal jongeren tussen 15 en 29 die Chlamydia krijgen neemt toe terwijl het condoomgebruik afneemt..

Wat is een SOA?

Een geslachtsziekte, of SOA is een ziekte die wordt doorgegeven via geslachtsverkeer of orale of anale seks. Veel Soa’s vallen de slijmvliezen aan die in contact komen met de slijmvliezen van een geïnfecteerde partner. De slijmvliezen zijn vochtige, zachte oppervlaktes zoals in de mond, neus, ogen, vagina, urinebuis, voorhuid en anus. Deze gebieden zijn extra gevoelig voor infecties omdat ze niet beschermd worden door een huidlaag.

Welke geslachtsziekte komt het meest voor bij jonge mensen?

Chlamydia komt het meeste voor bij jonge mensen tussen 15-29 jaar en het aantal is aan het toenemen.

Welke soorten anticonceptie zijn er?

Er zijn verschillende soorten anticonceptie. Condooms, anticonceptiepillen, minipillen en spiraaltjes. Het zijn voorbehoedsmiddelen waar de meeste mensen wel eens van hebben gehoord. Het femidom – het vrouwencondoom, of pessarium, is minder bekend. Het is waar voor alle voorbehoedsmiddelen dat ze niet 100% veilig zijn tegen zwangerschap, maar de meeste hebben een zwangerschapspreventie-effect van 95-98%. Hier is het condoom dat het minst effectief is, wat over het algemeen te wijten is aan twee dingen: 1. Het condoom is te oud geworden omdat het in een hoesje voor een mobiele telefoon of een tas heeft gezeten om in actie te komen. 2. Het condoom wordt niet correct en op het juiste moment voor de ejaculatie omgedaan.

Hoewel het condoom het minst veilige voorbehoedsmiddel is, is het het enige dat beschermt tegen soa's. En je moet altijd onthouden dat je niet per se kunt zien of een partner een SOA heeft. Het is niet eens zeker of ze het zelf weten.

 

Onderwerpen van de discussie:

  • Zijn mannen en vrouwen allebei evenveel verantwoordelijk voor het voorkomen van zwangerschappen en het doorgeven van soa’s?
  • Is het OK om niet al je partners in te lichten als je een soa hebt?
  • Wat kan ervoor zorgen dat jonge mensen een condoom “vergeten” en wat kunnen we doen om dit “vergeten” tegen te gaan?

Experimenten - Seksuele verspreiding van ziekten

Is het echt waar dat een condoom je beschermd tegen een SOA?

In dit experiment ga kijken naar of het gebruik va neen condoom het risico op een soa vermindert. Je gaat ontdekken wie van de partners geïnfecteerd is en of een condoom de voortgang van de besmetting kan voorkomen.

Dit experiment kan de basis zijn voor een goed gesprek over het gebruik van voorbehoedsmiddelen en wie verantwoordelijk is voor het gebruik ervan.

Seksuele verspreiding van ziekten

Q&A: Veelgestelde vragen over seks en het lichaam

Hoeveel geslachten zijn er?

Mensen zijn zoogdieren en zoogdieren hebben slechts 2 genetische geslachten : vrouwelijk en mannelijk.

Wanneer kun je het geslacht van een foetus zien?

Al in week 12 van de zwangerschap is het geslacht te zien, maar scans worden pas in week 14 gedaan om er zeker van te zijn dat je je niet vergist.

Waar bevinden de eierstokken zich?

De eierstokken bevinden zich ongeveer 10 cm boven de genitale opening met ongeveer 10 cm afstand van elkaar – er is er een aan elke kant.

Wat is menstruatie?

Elke maand bouwt de baarmoeder een dik slijmvlies op omdat het 'wacht' op een zwangerschap. Als de zwangerschap niet komt, moet het slijmvlies worden weggegooid zodat er een nieuw slijmvlies kan worden opgebouwd voor de volgende maand. Menstruatie is het oude slijmvlies dat wordt weggegooid.

Waar is de clitoris?

Het buitenste deel van de clitoris wordt gezien als een klein 'bolletje' aan de bovenkant van de twee buitenste schaamlippen boven de urineopening. De interne delen van de clitoris strekken zich uit van de 'bal' langs weerszijden van de genitale opening.

Wanneer word je ongesteld?

De meeste meisjes krijgen hun eerste menstruatie tussen de 9 en 12 jaar.

Wanneer stoppen je borsten met groeien?

De borsten van vrouwen beginnen zich te ontwikkelen tijdens de puberteit, d.w.z. op de leeftijd van 9-12 jaar. Maar borsten kunnen gedurende het leven van een vrouw groeien en kleiner worden. Zwangerschap, borstvoeding, menopauze en overgewicht zijn allemaal elementen die de grootte van de borsten kunnen veranderen.

Wat is verliefdheid?

Verliefd worden is een chemische reactie in de hersenen waarbij onder andere het hormoon dopamine wordt uitgescheiden. Noradrenaline wordt ook uitgescheiden door de bijnieren.

Wat is de clitoris?

De clitoris is het genotsorgaan van de vrouw en kan vrouwen een orgasme geven wanneer ze worden gestimuleerd.

Hoe ziet menstruatie eruit?

Menstruatiebloed varieert in kleur en verandert gedurende de menstruatie van fris rood naar bruinachtig.

Hoe lang duurt de menstruatie?

Menstruatiebloedingen kunnen variëren van 2-3 dagen tot ongeveer 8 dagen en komen ongeveer elke 28 dagen na de puberteit voor.

Wat gebeurt er in het lichaam als je alcohol drinkt?

Een beetje alcohol kan je opwinding geven en het gevoel ongeremd te zijn. Hoe meer alcohol je consumeert, hoe meer vergiftigd de hersenen worden en hoe minder het lichaam in staat wordt om normaal te functioneren. Symptomen van toenemende alcoholinname zijn onder meer spraakproblemen, moeite met lopen, coördinatieproblemen, black-outs, braken, bewusteloosheid en de dood.

Hoe verwijder je schaamhaar?

Schaamhaar kan worden verwijderd met wax, chemische haarverwijderaar of scheren. Niet alle methoden zijn even gezond voor de huid.